Ortodontik tedavi de tıbbın tüm alanlarında olduğu gibi seneler içinde teknolojideki gelişmelere paralel olarak gelişim gösteriyor. Halen dişlerin ön yüzeylerine yapışan tellerle dizilmekte olan dişler günümüzde alternatif tekniklerle de hizaya sokulabiliyor. Mesela dişlerin iç yüzeyine yapıştırılan teller veya yakından bakıldığında bile farkedilmeyen takılıp çıkarılabilen damaklar gibi...Bu iki yeni teknik ortodontide son yılların en gözde konularından ikisi.
Eğer ortodontik muayeneniz sonucunda her iki tekniğe de uygun olmayan bir kapanışınız olduğu tespit edilirse ne olacak? Dişlerinizi düzelttirememe gibi bir tehlike yok. Ortodontide çareler yaratıcılıkla doğru orantıda, sonsuz.
Estetik braketler tam size göre olabilir. Günümüzde erişkin hastaların en çok tercih ettiği yöntemlerden biri olan estetik braketlerle ortodontik tedavi klasik yöntemde olduğu gibi dişin ön yüzeyine yapıştırılan ve ancak size çok yakından bakanların görebileceği boyda ve dişin rengini alan özel yapıdaki bu tellerle yapılıyor. Hayalinizdeki inci gibi düzgün dişlere kavuşmanın artık yaşı da yok. Yeter ki ortodontik tedavinin değerini bilecek bilinçte olun. Çünkü hiç bir protez doğal dişlerinizin yerini tutamaz.
Metal braketler ise uzun yıllardır kullanımda. Çok değil 15-20 yıl öncesine dek dişi çepeçevre saran bir metal bant vasıtası ile ancak dişlere tutturulabilen bu braketler, teknolojinin diş hekimliğine büyük katkısı olan kompozit yapıştırıcılar sayesinde boyutları da iyice küçülerek dişlerin üzerine doğrudan yapıştırılıyor. Kopsa bile braket yapıştırmak son derece kolay ve kısa sürüyor. Çocuk yaştaki hastalarda çoğunlukla tercih ediliyor ve oldukça ekonomik.
Vakanın durumuna, hastamızın yaşına bağlı olarak 6 ay ile 36 ay arasında değişebilir.
Evet yapilabilir. Yaygin olarak bilinen ortodontinin sadece çocuklara uygulandigidir. Oysa dişlerin yer degistirilmesi her yasta mümkündür. Yani isterseniz 12 yasindaki çocugunuzun çikmayan dişleri tedavi ile sürdürülürken ayni anda sizin de dişlerinizin arasindaki bosluklar ortodontik tedavi ile kapatilabilir. Ortodontik tedavinin yas olarak üst siniri yoktur.
Ihtiyaci olan bireylere her yasta uygulanabilir. Siz eriskinler için diş renginde braketler olduğunu gibi ayni zamanda braketlerin dil tarafindan yapistirilarak tedavi olduğunuzu gizlemek de mümkün.
Kötü aliskanliklar dedigimiz parmak emme, yalanci emzik kullanimi, biberon kullanimi, tirnak yeme v.b aliskanliklar çocuk 3.5 yasina geldiginde halen devam ediyorsa mutlaka biraktirilmalidir. Devam etmesi halinde bu aliskanlikların yarattigi etkiler kalici hale gelir ve çocugun ciddi ve uzun süreli ortodontik tedavi görmesi gerekir.
Parmak emme bu aliskanliklar içinde en zor biraktirilanidir. Çocugunuzda parmak emme teshis ettiginizde bir ortodontistin kontrolüne girmenizde yarar var.
Dişlerinizin üzerine yapistirilan tellerin( braketlerin) kırılmadan dişlerin üzerinde durması tedavinin başarısı açısından önemlidir. Bu sebeple yenilen gidalara özen gösterilmelidir.
Sert gıdalar, kuruyemiş, sert şekerlerden kaçınılmalıdır. Elma, armut gibi meyveler kopararak değil dilimlenerek yenilmelidir. Zeytin , erik , ayva gibi çekirdekli gıdaların çekirdekleri ayıklandıktan sonra yenilebilinir. Cips Sakız,lokum gibi dişlere braketlerinize yapışabilecek ve temizlenmesi zor olan gıdalardan kola gibi asitli içecekler braketlerin yapıştırıcılarına zara verdiği için az tüketilmelidir.
Tellerin takıldığı lk günler yanakların ve dudakların iç yüzeylerinde hafif tahris ve dişlerde çigneme sırasında ağrı olabilir. Sikayetlerinizin derecesi ne olursa olsun en fazla 5 gün içerisinde ağzınızda tel olduğunu hissetmeyeceksiniz.
Dişleriniz düzeldikten sonra telleriniz diş yüzeylerinden çikartilacaktir. Bu islemin ardindan size mevcut durumu korumasi amaci ile pekistirme aygitlari uygulanacaktir. Eğer bu aygıtlar size önerilen sürelerde kullanılmazsa ve uzun süre kontrole gelinmezse dişlerinizin tekrar bozulma ihtimali vardir.
Dişlerinizdeki düzensizlikler yaşınız ilerledikçe daha şiddetlenecektir. Yani uzun dönemde dişlerinizin görünümü sizi daha çok rahatsiz eder bir hal alabilir. Dişlerinizin düzgün kapanmiyor olmasi, çene eklemlerinize normalden daha fazla baski gelmesine sebep olup, uzun dönemde agiz açip kapama kisitlamalari, çene kilitlenmesi gibi problemlere yol açabilir.
Dişlerinizdeki düzensizlikten dolayi diş aralari ve bazı yüzeyleri daha zor temizleneceginden, çürük olusumu düzenli diş dizisi olan bir bireye göre daha fazla olacaktir.
Hastalarimiz çogunlukla köpek dişlerinin yukarda kaldigi siddetli çaprasiklik durumlarında uzmana danismaktadirlar. O düzeyde dikkat çekici bir durum yoksa ortodontik sorunlar geç yaslarda fark edilmekte ve hastalar “bu yasta tedavi olamam “ diyerek ortodontik tedaviden vazgeçerek ya o sekilde kalmayi tercih ediyorlar yada saglikli dişlerini kestirerek protez yaptirmak durumda kaliyorlar.
Benim önerim yasi 3 yasini asmis her bireyin, ideal olarak 6 ayda 1, eger bu çok sik oldu diyorsaniz en geç senede 1 kere diş doktoru kontrolüne gitmesidir.
Çene ve yüz sisteminde olusmus ağrılar, dişlerden kaynaklanabilir. Ama kesinlikle dişlerden kaynaklandigini söylemek zordur çünkü bu ağrılara yol açabilecek birçok sebep olabilir. Ağrının kaynağı çene ekleminiz olabilir. Böyle bir durumda dişlerin tedavisi yapilmasi gereken birincil islemlerden birisidir.
Dişlerin temizliğine hassasiyet gösterilirse leke kalmasi mümkün degildir. Leke diye bahsedilen renklesmeler aslinda tellerin etrafında iyi fırçalamamaya bağlı oluşan çürük baslangiç alanlaridir.
Dişlerin üzerine yerlestirilen tellerin girintili çikintili yüzeyleri yiyeceklerin birikimine oldukça elverisli alanlardir. Eger dişler dogru firçalanmazsa ,ortodontik tedavi ile dişleriniz de çürük oluşma riski artmaktadır.
Ortodontik tedavi amaci ile diş çekilmesi hastalarimizin velileri tarafindan çogunlukla istenmemektedir. Halbuki diş çekimi karari, dişlerin çene kemikleri üzerine yerlestirilemedigi durumlarda tedavi sonucunun daha basarili, elde edilen sonucun daha kalici olmasini saglar.
Daha az dikkat çeken diş renginde porselen braketler vardir. Ayrica dişlerin arka yüzüne takilan tellerle (Lingual braketler) de tedavi mümkündür, ancak her çaprasiklik bu yolla düzeltilemez. Bu yöntemlerin maliyeti metal braketlere göre daha fazladir.
Dişleri düzeltmek için dişleri hareket ettirmek gerekir, bu da sadece braketler ve teller ile mümkündür. Tellerin görüntüsünden sikayetçiyseniz Lingual Teknik dedigimiz yöntemle (tellerin dişlerin arka yüzüne takilmasiyla) tedavi yaptirabilirsiniz.
Şunu kabul etmek gerek ki hiç ortodontik tedavi görmemis bireylerde bile ömürboyu sürmekte olan fizyolojik, yani normal bir diş hareketi mevcuttur. Tedavi sonucu bu dogal süreçten etkilenebiliyor ama dogru teshis, dogru tedavi ve hastanin ve doktorun bu ise gösterdigi özen ve yeteri kadar süren bir pekistirme dönemi ve kontroller kaliciligi saglar. Çok erken yasta gördügünüz tedavi 15-20 yil sonra arzu ederseniz bir revizyon gerektirebilir.
Tedavi ücreti yapilacak isleme göre degisir. Aslinda yaygin olan kaninin tersine ortodontik tedavi son derece ekonomik bir tedavidir. Bir tedavi süresince doktorunuza 15 ila 35 arasi ziyaret yaparsiniz. Ayrica kullanilan malzemeler, takilmalari, çikarilmalari, dişlerin temizlenmesi, pekistirme tedavisi ve kontroller ücrete dahildir.
Ülkemizde bu islemle ilgili hiç bir sey üretilmemesi, kullanılan malzemelerin tamaminin ithal olmasi, uzun bir tedavi olmasi, uzmanlık gerektirmesi, tedavi sonunda ömür boyu kullanilan düzgün dişlerinizin kendinizin olmasi gibi faktörler altalta konup toplandiginda tedavinin çok kiymetli bir islem olduğu ortaya çikiyor.
Ortodontik tedavilerin yapilmamasi gereken durumlar varmidir? Ne gibi durumlarda yapilmasi sakincalidir? Çok ender de olsa diş hareketinin yaptırılmaması gereken bazı kemik hastaliklari karsimiza çikabilir. Asiri kemik yikimi olan kisiler, gibi... diş hareket etmek için gidecegi yöndeki kemigi eritir, arkasinda da bir kemik boslugu birakir. Hastalikli durumda bu bosluk hemen yeni kemikle doldurulamaz. Kuvvet miktari çok olursa asiri kemik erimesi gerçeklesir. Bu yüzden yetiskinlerde kuvvetin siddeti çok önemlidir. Kuvvet az gelirse de diş hareketi olmaz.
Özel ortodontik firçalarla resimlerde görüldügü gibi braket , tel ve dişlerin araliklarının arkalarının iyce ve dikkatlice temizlenmesi gıda artıklarının buralardan uzaklaştırılması gerekir. zira bu özen gösterilmezse agiz kokusu dişlerde lekeler ve çürümeler ve braketler üzerinde tortular olusmasina dolayisiyle diş etlerinde de iltihapların ortaya çikmasina neden olur
Temel olarak iki çesit tedavi yöntemi var diyebiliriz. Kisinin kendişinin takip çikarabilecegi hareketli aygitlar ve doktor tarafindan dişlere yapistirilan sabit aygitlar var. Bunlar da kendi içinde alt guruplara ayrilabiliyor.
A-Örnegin hareketli aygitlar: tedavi amaçli veya tedavi sonrasi pekistirme amaçli olabilir. B-Sabit aygitlar ise dişin arka yüzeyinden takilan braketler, ve teller ön yüzeyinden takilan metal ve estetik braketler ve teller olarak yine kabaca ayrilabilir. Herkesin problemi ve beklentisi ayridir. Hastaya en uygun olacak tedavi seklini belirlemek gerekir. Materyaller ve tedavi tipleri farklilik gösterir. Kisiden kisiye degistigi gibi tedavi süresi de problemin karakterine göre degisiktir. En kisa tedavi süresi 6 aydir. 1-2 yil süren tedaviler çogunluktadir.
3-4 yil süren tedaviler de olabilir. Dudak damak yariklari gibi bazı özel durumlarda tedavi süresi uzar. Kesinlikle aci veren bir islem degildir.Ilk bir –iki hafta alismaya bagli bazı ufak sorunlar yasanabilir. Bunun dişinda hasta yediklerine biraz dikkat ederek normal yasantisini sürdürür. Ayda bir, kontrol için doktorunuzu görmeniz gerekir.
Evet. Burnunda soluk alip vermede güçlük çeken kisiler otomatikman agizlarından solunum yapmaya baslayarak burunlarındaki problemi kompanse etmeye çalisirlar. Agiz solunumu yapan bireylerde siklikla ortodontik sorunlar da meydana gelmektedir. Bu yüzden kulak burun bogaz doktoru ve ortodontist kontrolünde olmaniz gerekmektedir.